Pandstatus monitor

Thomas van Offeren(2024) "BAG Pandstatus monitor: Satellietdatatoepassing in praktijk".

Verbeter de betrouwbaarheid van de BAG Pandstatus

In de wereld van Geo-informatie is datakwaliteit essentieel. Datakwaliteit steunt op drie pilaren: actualiteit, betrouwbaarheid en compleetheid. Met de innovatieve Pandstatus monitor is nu de betrouwbaarheid van het BAG Pandstatus-gegeven eenvoudig en effectief controleren. Met de Pandstatus monitor verifieert u of de geregistreerde pandstatus in de BAG Pandendataset overeenkomt met de werkelijkheid; of dat er tóch een verschil is tussen registratie en werkelijkheid. Doordat er gebruik gemaakt wordt van satellietbeelden zijn verschillen tussen de BAG-registratie en de werkelijkheid buiten tot anderhalf jaar eerder op te merken dan op basis van traditionele luchtfotomutatiesignalering.

Zie hiernaast en hieronder voor twee voorbeelden uit de BAG Pandstatus monitor uit mijn woonplaats Haarlem.

Download hier het proefbestand met vijf voorbeelden.

voorbeeld van een pandstatus "bouwvergunning verleend" terwijl de bouw al gestart lijkt.
Pand staat op "bouwvergunning verleend". Geometrie lijkt al perfect ingemeten of goed aangeleverd als plangeometrie. Misschien al direct de status: "pand in gebruik"?

Waarom een Pandstatus monitoring?

  • Actualiteit: de actuele BAG Pandstatus tot anderhalf jaar sneller in de BAG verwerkt dan op basis van traditionele luchtfotomutatiesignalering
  • Betrouwbaarheid: Identificeer snel discrepanties tussen registraties en de werkelijkheid, waardoor u de datakwaliteit verbetert.
  • Tijdbesparend: Vermijd onnodige, handmatige, copy/paste acties of  handmatig opzoeken van panden op de kaart. Bespaar kostbare tijd doordat alle relevante informatie op één A4tje wordt gepresenteerd.

Maatschappelijke meerwaarde van een betrouwbaar BAG-gegeven: Pandstatus

In de BAG-gegevens catalogus staat uitgeschreven welke statussen aan een Pand toegekend mogen worden en wat ze betekenen. Relevant voor de Pandstatus monitor zijn: 

  • Bouwverguning verleend
  • Bouw gestart
  • Sloopvergunning verleend

Hieronder staat beschreven wat mogelijke gevolgen zijn bij een onjuiste pandstatus-registratie in de BAG. Uiteraard kunnen vakafdelingen eigen lijstjes bijhouden om deze omissies te omzeilen. Echter, wanneer dat het geval is, komt er een ander, ernstiger,  organisatorisch probleem aan het licht. Dan wordt er “dubbel werk” verricht op verschillende plekken in de organisatie en wordt het potentieel van de BAG onvoldoende benut. 

Bouwvergunning verleend

Wanneer de “bouwvergunning verleend” is geregistreerd in de BAG en de melding ‘Bouw gestart’ niet is doorgegeven of geregistreerd in de BAG, dan heeft dit de volgende gevolgen: Vergunningen: sommige gemeenten hanteren een termijn wanneer een verleende vergunning weer wordt ingetrokken wanneer er geen gebruik van wordt gemaakt. Wanneer de BAG Pandstatus niet tijdig wordt geactualiseerd naar “bouw gestart”, wordt de vergunning ten onrechte weer ingetrokken. Wanneer de 1:10:100 regel uit “De Delftse Data-aanpak” wordt gehanteerd kost het 1 werkunit om het goede gegeven te registreren, 10 werkunits om het juiste gegeven alsnog goed te registreren met bijvoorbeeld deze Pandstatus monitor en 100 werkunits om de ten onrechte ingetrokken vergunning weer recht te zetten.  Dit bezorgt de afdeling Vergunningen onnodig extra werk omdat zij de brief sturen met het besluit de verleende vergunning weer in te trekken. Het bezorgt de vergunninghouder extra werk om bezwaar te maken tegen het besluit. De bouw is immers al gestart. Het bezorgt de juridische afdeling werk om het bezwaar te honoreren en uiteindelijk moet de BAG-beheerder toch het gegeven invoeren. Belastingheffing: wanneer de “bouw gestart” is, start ook de WOZ-waardebebepaling en daarmee de OZB-heffing. Er wordt een inschatting gemaakt wat de uiteindelijke waarde van het pand zal zijn en voor hoeveel procent de bouw is gevorderd. Is het pand uiteindelijk 1 miljoen waard en is de bouw voor 10% gevorderd, dan wordt over 100.000 euro een WOZ-beschikking opgesteld.  De gemiddelde ozb-tarieven in 2024 waren voor een Eigenaar woning: 0,0909%. Dit komt neer op 90 euro gemiste OZB-heffing. Voor een Eigenaar niet-woning ligt het gemiddelde tarief op 0,3272%. Dat komt neer op 100.000 * 0.3272% = 327 euro. Het lijkt misschien niet veel, per pand. Maar het gaat om gemiste lokale belastinginkomsten. Middelen die de gemeenteraad, zonder oormerk, vrij kan besteden.  Data-analyse: Sla de kranten open en er liggen grote maatschappelijke opgaven te wachten op een oplossing. Wie goed leest ziet dat de BAG dikwijls geraadpleegd wordt als bron om de huidige stand van zaken te duiden. De data-analist die ziet dat de BAG Pandstatus (lange tijd) blijft staan op “Bouwvergunning verleend” concludeert dat de bouwsector in de BV Nederland is vastgelopen. Terwijl in werkelijkheid de actuele registratie van de BAG pandstatus achter blijft bij de werkelijkheid…

Bouw gestart

Wanneer de bouw gestart is, dan is de logische vervolgstatus: pand in gebruik (niet ingemeten). Wanneer een pand in gebruik is terwijl de BAG status daarbij achter loopt, heeft dat de volgende gevolgen:

Toezichthouder/kwaliteitsborger: Met de invoering van de Omgevingswet en het bijbehorende Besluit kwaliteit leefomgeving (Bkl) is de situatie iets veranderd ten opzichte van de traditionele manier van toezichthouden op de (voortgang) van de bouw. Zolang de gemeente nog zelf toezicht houdt, zal het pand op ‘de lijst’ blijven staan waar toezicht op gehouden moet worden over de voortgang van de bouw. Onnodig, want de bouw bleek al te zijn voltooid. In de situatie van de Bkl en een Kwaliteitsborger zal dat bureau onnodig aangeschreven worden om te vragen hoe het staat met de voortgang van de bouw.

Belastingheffing: Zolang de bouw nog niet gereed gemeld is, kan nog niet de volledige OZB-heffing geïnd worden. Hierdoor loopt de gemeente onnodig belastinginkomsten mis.

Inschrijven gemeente: in geval van een woning is het nodig dat de pandstatus minimaal op “pand in gebruik (niet ingemeten)” staat voordat een inwoner zich op dat adres kan inschrijven. De afdeling Burgerzaken is echter wel verplicht een inwoner in te schrijven op het adres waar hij/zij beweert te wonen. Wanneer dat pand nog de status “bouw gestart” heeft, heeft dit tot gevolg dat er met spoed een onderzoek moet worden gestart naar het adres. Iets dat eenvoudig voorkomen had kunnen worden door periodiek de pandstatus te monitoren.

Sloopvergunning verleend

Wanneer een pand in werkelijkheid gesloopt is (pandstatus: sloop afgerond) terwijl het pand in de BAG registratie nog staat op “sloopvergunning verleend”, dan heeft dat de volgende gevolgen.

Belastingheffing: er wordt ten onrechte nog OZB en afvalstoffenheffing geïnd. Dit leidt tot onnodige bezwaarprocedures die toegekend moeten worden.

Spookadressen: het adres bestaat nog in allerlei registraties, terwijl het er in werkelijkheid niet meer is. Dit leidt tot allerlei misverstanden in (geautomatiseerde) processen.  

Twee panden op dezelfde locatie: Het is logisch dat er geen twee panden tegelijk op dezelfde plek kunnen staan. De BAG registratie staat het wel toe, omdat er – in bijzondere architectuur – een pand óver een ander pand gebouwd kan zijn. Echter, menig data-analist zal zijn wenkbrauwen fronsen wanneer één pand op ‘sloopvergunning verleend’ staat en -op dezelfde locatie- een ander pand op ‘bouw gestart’ of zelfs al op: ‘pand in gebruik’ staat.

Opzetten Pandstatus monitor

Iedereen kan direct zelf aan de slag om een Pandstatus monitor op te zetten omdat het volledig is opgebouwd met open-data in het opensource pakket QGIS. Voorlopig gaat het wat ver om hier per stap uit te leggen hoe die atlas geconfigureerd moet worden. Maar vragen over de PDOK services en QGIS kun je stellen op het forum van geoforum.nl (nederlandstalig). Meer geavanceerde vragen over QGIS stel je, in het engels, op StackExchange. Kom je er echt niet uit, neem contact met mij op. De benodigde data staat in de PDOK plug-in (Gemeenten, Woonplaats, Pand (uit BAG) en Luchtfoto actueel. Via de viewer van satellietdataportaal.nl kun je de WMTS-link van de satellietmozaïeken ophalen.  Maak in QGIS de atlas via Lay-out beheren. Download hier het proefbestand met vijf voorbeelden. Zodat je kunt zien hoe je lay-out eruit kan komen te zien.
  • In het eerste voorbeeld (pagina 1/270) ziet u dat de pandstatus “bouwvergunning verleend” waarschijnlijk gewoon klopt. Dat is wat we hopen. Een actuele en betrouwbare BAG-registratie.
  • Bij het tweede voorbeeld (pagina 40/270) lijkt het erop dat het pand al is ingemeten. Alleen de pandstatus staat nog op “bouwvergunning verleend”. Merk op dat linksonder het bouwjaar op 2021 staat. Vandaar dat het pand al zeer duidelijk op de actuele luchtfoto staat en het plausibel is dat de pandstatus hier niet is bijgewerkt naar de actuele situatie.
  • Het derde voorbeeld (pagina 44/270) laat een beperking van de Pandstatus monitor zien. Het beeld is compleet wit. Een grote wolk belemmert het zicht.
  •  Het vierde (pagina 47/270) en vijfde (pagina 54/270) voorbeeld laat zien dat de bouw gestart lijkt. Mogelijk is de melding nog onderweg.
Beperkingen: doordat er gewerkt wordt met satellietbeelden, kan het voorkomen dat er bewolking op het beeld staat. Daardoor kan de actuele pandstatus helaas niet beoordeeld worden. De XY coördinaten van het pand zijn wel beschikbaar op het A4 zodat op satellietdataportaal.nl andere satellietbeelden opgevraagd kunnen worden om toch een beoordeling te kunnen geven. Dat vergt wel aanvullende handmatige acties.

Contact en reactie

Vragen over het gebruik van de Pandstatus monitor? Heb je aanvullingen of aanscherpingen over de voordelen van een betrouwbaar BAG gegeven? Neem contact op of laat hieronder een reactie achter.

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Scroll naar boven